یکی از اصول مشترک بین همه انبیا عصمت آنان در تلقّی وحی و حفظ و ابلاغ آن است. این امور از اوصاف کمالیه و ثبوتیه همه پیامبران است. خداوند هرگونه نقص را از انبیا سلب کرده است و به صورت اصلی کلی در قرآن می فرماید: «وماکان لنبیٍّ ان یغل»؛(1) هیچ پیامبری اهل خیانت نیست و نمیتواند خیانت کند، آن هم نه تنها خیانت در مسایل مالی و مانند آن، بلکه در وحی نیز نباید خیانت کند، بلکه باید همه را بدون کم و زیاد بازگوکند.
عصمت پیامبران از شرک و گناه
نبوّت و عصمت با شرک و گناه سازگار نیست. مقام نبوّت مقامی است که صاحب آن هرگز دست به سوی گناه دراز نمیکند؛ چون او درون گناه را میبیند. وقتی انسان درون گناه را به صورت ماری سمّی دید، هیچ گاه به آن دست نمییازد. ما برای چه از مار فرار میکنیم و خود را از این معصیت نجات میدهیم و در برابر آن معصوم میمانیم؟ زیرا خطر دست زدن به مار برایمان محسوس و مقطوع است.
انبیا (علیهم السلام) درون گناهان را به صورت مار وعقرب میبینند. گناه در روز قیامت به صورت مار و عقرب درمیآید و کسی که چشم درون بین دارد هم بهخوبی باطن سمی گناه را مینگرد و دست به چیزی که باطن آن سمّی است، نمیزند.
مار و عقرب که در قبر کافر و تبهکار ظهور میکنند، جدای از رفتار او نیستند؛ بلکه همین عقاید و اخلاق و اعمال اوست که بعد از مرگ به صورت مار و عقرب ظهور میکند. پس درون معصیت، مار و عقرب است؛ و اگر کسی درون گناه را ببیند، به تباهی و گناه نزدیک نمیشود.
امیرالمؤمنین (علیه السلام) در پایان قصه عقیل میفرماید، شب هنگام کسی حلوایی برایم آورد. به او گفتم: اگر صله یا زکات یا صدقه است، بر ما اهل بیت حرام است، گفت: هیچ یک از اینها نیست و لیکن هدیه است. به او گفتم: زنِ فرزند مرده، بر تو بنالد. آیا خواستی مرا از دین خداوند جدا سازی؟ آیا مُخَبَّط یا جن زده یا هذیانگویی(2) و میخواهی مرا از دین خدا با نیرنگ بازداری؟ سرّ این گونه خطابهای عتاب آمیز همان است که خود حضرت علی (علیه السلام) میبیند، مال حرام (مانندرشوه) با آب دهان مار یا استفراغش خمیر شده است.
خدای سبحان می فرماید: انبیا گرچه اهل کفر نیستند،ولی، بر فرض محال، اگر شرک بورزند، همه طاعاتشان باطل میشود: (لو أشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون)(3) به پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز می فرماید: (لئن اشرکت لیحبطنَّ عملک)(4). پیام آوران الهی نه تنها کافر نخواهند شد بلکه پاسداران مرز وحی و نبوّتند: (أولئک الّذین آتیناهم الکتاب والحکم والنّبوَّة فإن یکفر بها هؤُلاء فقد وکَّلنا بها قوماً لیسوا بها بکافرین)؛(5) اگر دیگران کفر ورزیدند و اسلام را نپذیرفتند، ما وکلایی فرستادیم که هرگز کفر نمیورزند. انبیا نمایندگان ما هستند و ما آنان را به عنوان وکلای دین برگزیدهایم. آنها هرگز کافر نمیشوند، زیرا نبوّت با کفر سازگار نیست.
پانوشت
1. سوره آل عمران، آیه 161.
2. نهج البلاغه، خطبه 224.
3. سوره انعام، آیه 88.
4. نهج البلاغه، خطبه 224.
5. سوره انعام، آیه 88.
لینک پیگیری مقالات در پیام رسانها:
ایتا:
https://eitaa.com/bahaiat
